W praktyce wyróżnia się najczęściej dwa rodzaje kryzysów: kryzysy rozwojowe (normatywne) i kryzysy sytuacyjne (traumatyczne).

 

Kryzysy rozwojowe są nieodłączną częścią życia każdego człowieka, są spodziewane, czasem nawet oczekiwane, zawsze wymagają zmiany ról i zadań, towarzyszy im napięcie emocjonalne. Przykłady kryzysów rozwojowych: rozpoczęcie/ zakończenie szkoły, rozpoczęcie/zakończenie pracy, zawarcie związku małżeńskiego, urodzenie dziecka, opuszczenie domu rodzinnego. E. Erikson opisał rozwój człowieka poprzez kolejno następujące po sobie stadia. Kryzys następuje przy przejściu z jednej fazy życia do następnej. Przyczyną kryzysów są sprzeczności i konflikty pomiędzy strukturą popędową człowieka a wymaganiami otoczenia. W kontekście teorii kryzysów rozwojowych życie człowieka jest ciągłą zmianą. Rozwiązanie problemów w jednym stadium nie zabezpiecza przed konfrontacją z nimi w stadiach późniejszych. W każdym okresie sprawdzamy, wzmacniamy lub osłabiamy poszczególne umiejętności i wymiary naszej osoby.

 

Kryzysy traumatyczne wywołane są najczęściej przez nagłe, niespodziewane, silnie urazowe zdarzenia, które zagrażają bezpieczeństwu, poczuciu tożsamości, czasem zdrowiu i życiu. Wydarzenia, które mogą spowodować tego rodzaju kryzys to np.: śmierć bliskiej osoby, zdrada, gwałt, wypadek komunikacyjny, pożar, powódź, walka zbrojna, akt terrorystyczny, poważna choroba somatyczna lub inwalidztwo, przemoc w rodzinie. Reakcja kryzysowa przypomina tutaj ostrą reakcję na stres. Ze względu na występujące uczucie przerażenia, silny lęk, brak poczucia kontroli i wpływu na przebieg wydarzeń, bezsilność, bez pomocy z zewnątrz człowiek sam nie jest sobie w stanie poradzić. Kryzysy traumatyczne mogą prowadzić do zaburzeń post traumatycznych.

 

Kryzysy dzielimy również na ostre (przebiegające w okresie ok. 6-ciu tygodni) i chroniczne (z objawami utrzymującymi się powyżej 6-ciu tygodni, czasem nawet latami). Do kryzysów chronicznych dochodzi, gdy osoba wycofała się lub zastosowała patologiczne rozwiązania (w kryzysach rozwojowych) lub zatrzymała się w fazie reakcji emocjonalnej (w kryzysach traumatycznych).

 

źródło: patrz "literatura"